Klatka schodowa powitała nas mieszanką zapachów: chlor, rosół, papierosy z pierwszego piętra. Szłam przodem, trzymając drzwi, Marzena za mną — trzymała słowo „dom”. On stawiał kroki ostrożnie, jak na lodzie. Przy windzie zatrzymał się — zobaczył swoje odbicie w stalowej blaszce, spuścił wzrok. Nie z dumy — z grzeczności. Wjeżdżaliśmy na piąte piętro, a ja tylko powtarzałam w myślach: „Byle nie sąsiad Pan Wiesław…”. Wiesław był z tych, co wszystko wiedzą lepiej: „groźne rasy”, „dzieci w bloku”, „a jak coś się stanie”. Ale na korytarzu czekała babcia Helena z drugiego. W chustce, z siatką. Popatrzyła długo i powiedziała: „Śpi?” — „Przed chwilą, tak” — odpowiedziała Marzena. „To nie budźcie. Idźcie. Ja popilnuję, jakby co”.
Mieszkanie pachniało herbatą i starym kocem. Rozłożyłam pled, nalałam wodę, Marzena położyła worek karmy. On wszedł, stanął na środku, jak ktoś, kto pierwszy raz jest w cudzej sztuce. Nie wiedział, jak się zachować, ale bardzo chciał nie przeszkadzać. Usiadłam niżej i, jak w samochodzie, powiedziałam: „Dom”. Zrobił krok, drugi, zakręcił się na miejscu — pieski rytuał — i… nie położył się. Najpierw podszedł do mnie, oparł czoło o kolano, jakby zamknął pytanie. Potem ułożył się i westchnął, jakby z niego zeszło napięcie.
…
Sąsiedzi byli różni. Pan Wiesław oczywiście też przyszedł. Pukał palcem w powietrze, mówił o „odpowiedzialności” i „nie daj Boże”. Słuchałam, kiwałam głową, dziękowałam. A wtedy Zefir sam podszedł, usiadł obok i położył głowę na jego bucie. Wiesław znieruchomiał. „No… żeby w kagańcu” — mruknął i odszedł, nie zauważając, jak mu złagodniały ramiona.
Z dziećmi na osiedlu było trudniej. Najpierw krzyki, potem wyciągnięte ręce, potem rodzice: „Nie dotykaj, to groźna rasa!”. Prosiłam: „Powoli, najpierw zapytajcie”. I pokazywałam, że lubi spokojne ruchy — grzbietem dłoni, za uchem. Po tygodniu dziewczynka w żółtej kurtce nauczyła wszystkich mówić po „zefirowsku”: „Można?”, „Dziękuję”, „Dobry”. Pies, jak człowiek, świetnie rozumie język uprzejmości.
…
Po miesiącu Marzena powiedziała: „Czas szukać stałego domu”. Serce się ścisnęło, ale uczciwie napisaliśmy: „Zefir, młody, duży, łagodny, zna windę, lubi ludzi, umie czekać. Bonus — uszy, które przykryją cię przed złymi wiadomościami”. Było wiele zgłoszeń, połowa — „do pilnowania”, część — „dla dzieci, niech się bawi”. Tylko jedno — właściwe.
Miał na imię Olek. Hydraulik, spokojny, silny. „Sam, ale dom pełen ludzi: mama, siostrzeńcy, sąsiedzi. Nie boję się psich mord, boję się braku odpowiedzialności” — powiedział w telefonie. Spotkaliśmy się na osiedlu. Ukląkł, nie pchał się do głaskania. Opowiedział Zefirowi, że ma w domu wielki dywan i miskę z rantem, i termos, który pachnie herbatą z melisą. Zefir chodził, wracał, patrzył, wąchał, aż w końcu położył głowę na jego ramieniu.
Pierwszego dnia wysłali film: Zefir śpi w aucie, przytulony do Olka. Podpis — „Jedzie do domu”. Drugiego dnia — zdjęcie: „Pierwsza noc na boku”. Trzeciego — nagranie: chrapanie. Płakałam i śmiałam się jednocześnie, słuchając tego szczęśliwego „rrr”. A po tygodniu SMS: „Pan Wiesław pytał: ‘Jak wasz biały?’ Mówi, że tęskni. Pozdrawia”.
Spotykamy się czasem na osiedlu. Olek przynosi termos, ja — ciasto, Marzena — nową smycz. Zefir przychodzi, kładzie głowę na moich kolanach i… zasypia. Bez strachu, bez czuwania. Bo wie: cztery ściany mogą być światem, a nie więzieniem.
I tak — rasa nie ma znaczenia. Najważniejsze, by każdy miał ramię, na którym można zasnąć spokojnie, nie pilnując drzwi.
